Stres vücudun biyolojik ve psikolojik denge bozulmasına karşı, kendi dengesini kurabilmek için verdiği bir fiziksel cevaptır. Kaygı, engellenme, duygusal çöküntü, gerginlik ve çatışmalar sterse neden olur.
Erken yaşta yaşanan stres, mevcut yüksek stres ile birleştiğinde, vücudun strese gösterdiği tepkiyle ilişkili olan kortizol hormonunun seviyesini olumsuz yönde etkileniyor.
Psychological Science dergisinde yayımlanan bir araştırma, stresli olayların ileriki yıllarda beynin strese cevap verme sistemini nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. Riskli doğum geçiren 90 kişi üzerinde yapılan araştırmada, hayat boyu yaşanan toplam stresin mi, yoksa çocuklukta maruz kalınan stresin mi daha etkili olduğu sorularına cevap arandı. Sonuçlar, kortizol düzeyinin hem erken çocukluk stresine hem de mevcut yaşanan strese bağlı olduğunu gösterdi. Yüksek stres seviyesi tespit edilen ve stresli çocukluk geçiren yetişkinlerin hormon seviyelerinin ciddi sağlık sorunlarına neden olduğu bildirildi.
Vücudunuz Stres Durumunda Adrenalin Salgılar
Vücudun bir tehlike sezdiğinde beyin kaç ya da savaş tepkisi ile adrenalin ve kortizol salgılıyor. Bu durumda yapabileceğiniz en iyi şey, bu hormon dalgalanmasını doğru ve amacına uygun şekilde kullanmak:
Stresliyken Mantıklı Düşünemezsiniz
Stres beyindeki prefrontal korteksin bağlantısını keserek bilinç bulanıklığına neden olduğu için mantıklı bir şekilde düşünmeniz zorlaşır. Birkaç dakikalık meditasyon size iyi gelebilir. Meditasyon yapmak size göre değilse, başka bir şekilde zihnini dağıtmaya çalışabilirsiniz.
Stres Anında Çözümü Yemekte Ararsınız
Psikoloji Profesörü ve iş yerinde stres konusunda uzman olan Frank Bond, “İnsanlar kaygılı ve huzursuzken yemek yemeye yönelir” diyor. Faydalı bir atıştırmalık olarak, strese karşı birebir olan magnezyum deposu bademi tercih edebilirsiniz.
Stresliyken Tansiyonunuz Yükselir
Eğer yönetim kurulu karşısında sunum yapma fikri göğsünün sıkışmasına sebep oluyorsa, bunun nedeni adrenalin hormonunun sizi mücadeleye hazırlamak için kan basıncını yükseltmesi olacaktır. Her iki saatte bir, birkaç dakikalığına nefes alıp verişlerinizin üzerine yoğunlaşarak dengeyi ayarlayabilirsiniz.
*Aniden Gelişen Büyük Bir Olay
Aile bireylerinden birisinin hayatını kaybetmesi, kaza, hastalık ya da sakatlık vb. durumlar.
* Beslenme
Beslenme planında stresi gizlice tetikleyen fazla şeker, toksinler, kafein, alkol, alerjiye yol açan besinler ya da besin eksikliği gibi fiziksel koşullar.
*Kronik Sağlık Sorunları
Özellikle de tedavisi kolay olmayan ve devam eden kronik hastalıklar ya da kronik enfeksiyonlar.
*Egzersiz
Aşırı az ya da aşırı fazla egzersiz yapmak.
*Alerji
Kronik olarak bağışıklık sitemini ve günlük yaşamı etkileyen çevresel alerjiler.
*Başarısız Stres Yönetimi
Stres yönetimi için gerekli araçlara sahip olamadığınız durumlarda bozulan uyku düzeni durumu.
*Aileden Kaynaklanan Stres
Aileden ya da yakın arkadaşlardan kaynaklı olumsuzluklar.
*Ekonomik Konular
Kredi borcu, kira ya da gelir yetersizliği gibi durumlar.
*Yasal Sorunlar
Hiç istemediğiniz bir olayın ortasında kalmak.
*Duygusal Sorunlar
Gündelik yaşantında gerçekleşen olaylara verdiğiniz tepkiler.
*Değişen Büyük Alışkanlıklar
Sigarayı bırakmak ya da yeni bir diyete başlamak gibi alışkanlıklarda yaşanan büyük değişimler.
*İlaç Kullanımı
Bazı ilaçların yan etkileri.
*Zorlu Barınma Koşulları
Ev değiştirme, taşınma gibi zorunluluk getiren durumlar.
*Korku
Korku ya da endişe halleri.
Vücudun bu tehlikeye karşı verdiği tepki, beynin tehdidin sona erdiğine ikna olana kadar devam eder. Ancak kortizol hormonunu tetikleyip beyni bulandıran, hayatı dilediğin gibi yaşamaya engel olan bu durumu minik hamleler ile alt edebilirsiniz.
Stres denilen şey aslında bir süreç ve olayları değerlendirme şekli, olaylara karşı yaklaşım, düşünceler, duygular ve davranışlar gibi birbirinden farklı pek çok boyuttan oluşuyor. Bu bağlamda stresle başa çıkabilmenin yollarını öğrenmeye ne dersiniz?
* Uykusuzluk beyni etkiler ve gerginliğe, olumsuz düşüncelere yol açar.Belirli bir yatma saatiniz olsun, uykunuzu alın.
* Saatin alarmını beş dakika erkene kurun. Böylece sabah koşturmacası yaşamayın ve gerilmeyin.
* Karar vermeden önce bir süre düşüp “evet” demeniz halinde ileride gireceğiniz sıkıntıları göz önünde bulundurun.Zaman, bütçe ve yaşam rutinine uymayan önerilere “hayır” demeyi öğrenin.
* Her şeyi tek başınıza üstlenmeyin. İş bölümü yapın ve işbirliklerine açık olun.
* Eviniz kaleniz ve sizin için en iyi dinlenme mekânı. Evinizi gereksiz eşyalarla doldurmayın; basit, kullanışlı ve temiz olması yeterli olacaktır.
* Gelecek için kaygılanmayı bırakın. Pozitif düşünün.
* Gevşeme ve meditasyon yöntemlerini öğrenin.
* Kendinize gerçekçi hedefler koyun. Bu hedeflere daha hızlı ve başarılı şekilde ilerlemenizi sağlar. Bu sayede sizin için imkânsız hedeflere ulaşmak için yaşadığınız stresten de uzaklaşırsınız.
* Kendinizi gergin hissettiğinizde derin derin nefes alıp verin. Her ne yapıyorsanız bırakın ve kendinizi rahatlatmaya çalışın.
* Problemleri gözünüzde büyütmeyin. Çözüm odaklı olun.
* Araç kullanırken sizi rahatlatacak müzikler dinleyin. Beklemeniz gereken bir yere gidiyorsanız, sıkılmamak için yanınıza okuyacak keyifli kitaplar alın.
* Paranızı nasıl harcadığınızı gözden geçirin. Finansal problemler yaşamamak için,aşırı harcama yapmanın yol açacağı sorunların önüne geçin.
* Daha stressiz bir hayat için plan yapın. Omuzunuzdaki yükleri azaltmanın yollarını bulun.
* Kendinize kısa olmayan zamanlar ayırın. Günlük hayattan bunaldığınızı hissettiğiniz anda haftanın bir gününü kendinize ayırın. Uzun zamandır yapmak istediklerinizi hayata geçirin. Arkadaşlarınızla buluşun ya da sessiz bir ortamda oturup gün boyu kitap okuyun, seçim sizin.
Hazırlayan : Gizem Aysel
