Fotoğraf: Pexels
Hiç fark ettiniz mi, bir duygunun sizi gerçekten yakalayacağını sandığınız anlarda, o duygu sanki sizden bilinçli olarak geri çekilir. İçeride yükselen şey tamamlanmaz; yoğunlaşacağı yerde dağılır, derinleşeceği yerde yön değiştirir.
Öfke keskinleşecekken yumuşar, üzüntü ağırlaşacağı yerde hafifler, kırgınlık ise kısa sürede anlayışa bırakır kendini. Sanki duygular belli bir sınırı geçmemesi gereken bir alan gibi algılanır.
Emotional buffering tam olarak bu anda devreye girer: duyguların taşmasını engelleyen, onları daha güvenli, daha sessiz, daha katlanılabilir hale getiren bir refleks olarak.
Sessizleşen hisler, düzenlenen tepkiler
Emotional buffering, duyguları bastırmaktan çok onları daha “uygun” hale getiren bir iç düzenleme biçimi gibi çalışır. Duygu ortaya çıkar, ancak olduğu yerde durmasına izin verilmez. Öfke doğrudan ifade edilmez; gerekçelendirilir, tonu yumuşatılır. Üzüntü derinleşmeden toparlanır, hayal kırıklığı anlayışla dengelenir.
Dışarıdan bakıldığında sakinlik ve kontrol hissi öne çıksa da, içeride duygular elbette varlığını sürdürür; sadece daha az yer kaplar. Kişi ne hissettiğinin farkındadır, fakat o hisle uzun süre kalamaz; temas kısalır, denge korunur.
Duyguları yumuşatma refleksi gündelik hayatta neredeyse otomatik şekilde devreye girer. Rahatsız eden bir cümle duyulur ama üzerinde durulmaz. Yorucu bir günün ardından gelen tükenmişlik hızla normalleştirilir. İlişkilerde sınırlar zorlandığında, ilk tepki itiraz değil anlayış olur.
Duygular burada yön gösteren sinyaller olmaktan çıkar, akışı bozmaması gereken durumlar gibi ele alınır. Düzenlenir, sadeleştirilir, sessizleştirilir. Hayat böylece aksamaz, ancak bu akışın içinde duygular giderek arka planda kalır.
Duygularla aradaki mesafe
Düzenleme hali sürekli tekrarlandıkça bir alışkanlığa dönüşür. Kişi ne hissettiğini fark ettiği anda, aynı anda onu yumuşatmaya başlar. Hissetme süresi kısalır, açıklama süreci uzar. Duygular yaşanan bir deneyim olmaktan çok, anlamlandırılan bir duruma dönüşür.
Ortaya çıkan mesafe ilk anda rahatlatıcı olur; taşmayı önler, kontrol hissi sağlar. Ancak aynı mesafe, duyguların dönüştürücü ve harekete geçirici tarafını da zayıflatır. Emotional buffering ile zamanla kişi, duygularıyla temas kurmaktan çok onları yönetmeye alışır.
Sonuç olarak, emotional buffering için çoğu zaman işlevsel bir savunma biçimi diyebiliriz. Hisler daha güvenli bir alana çekildikçe, onlarla kurulan temas zayıflar; duygu vardır ama tam olarak yaşanmaz. Bu refleksi fark etmek ise, duyguların kontrolsüzce ele geçirmesine izin vermek anlamına gelmez.
Asıl mesele, onları hemen düzeltmeye, sakinleştirmeye ya da açıklamaya çalışmadan, kısa bir süreliğine de olsa oldukları haliyle orada tutabilme ihtimalini hatırlatır. Çünkü bazı duygular, yönetildiğinde değil, acele edilmeden fark edildiğinde anlam kazanır.
İlginizi çekebilir >>>>> Toksik empati: Hep anlayan tarafta olmak neden bu kadar zor?
